اینترنت زیرزمینی، آینده‌ی اینترنت در ایران
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
شورای سردبیری فانوس

فانوس هم فیلتر شد. این البته خبر چندان بعید و دور از انتظاری نبود. در این مورد حتی نمی‌توانیم از خودمان دفاع كنیم چون قاضی خودخوانده حتی جرات گفتن نام و نشانی و ای‌میلش را ندارد! ما تنها نویسنده هستیم و ادعای مبارزه نداریم و برای حیات مورچه‌ای زیر پایمان و حتی تنفس یك گیاه احترام قائلیم. ما تاوان نوشتن را می‌دهیم. تاوان نوشتن در كشوری كه هنوز ابلهانه مثل سال‌های 55 و 56 فكر می‌كند كه با جمع كردن كتاب‌های شریعتی و دیگران و ممنوعیت اندیشه، می‌توان آن را از بین برد! ما تنها اوضاع را می‌توانیم نقد كنیم و هر كس از دیدگاه و زاویه دید خود به موضوع نگاه می‌كند و این طبیعی است. فیلتر شدن سایت‌ها مانند این است كه برای از بین بردن یكی دو نفر مسافران یك كشتی، كل آن كشتی را غرق كنیم! كاری كه شركت مخابرات ایران در حال حاضر می‌كند. می‌خواستیم در مورد فیلتر شدن فانوس بیشتر بنویسیم اما دیدیم بهتر است به جای آه و ناله‌های مرسوم، بحث را عمومیت دهیم و در مورد كل فیلترینگ نقدی داشته باشیم.
امروزه هر عقل سلیمی به این كه یكی بخواهد دیوار چین و سد سكندر در برابر یأجوج و مأجوج بسازد می‌خندد. در تعریف امنیت ملی، بسیاری پارامترها دگرگون شده و امنیت ملی به ناچار با «فرهنگ» جوامع و ارتباط آن با دیگر فرهنگ‌ها و كشورها آمیخته شده است. جامعه‌ای كه به وسیله‌ی ایجاد مانع بخواهد خود را از دیگر فرهنگ‌ها «ایزوله» كند به تدریج مضحمل شده و در فرهنگ‌های دیگر مستحیل می‌شود.
شاید راه چاره این است كه به قول گاندی، باید گذاشت فرهنگ‌ها آزادانه بوزند و در مقابل، فرهنگ‌سازی كرد. اگر آن میلیون‌ها دلار هزینه‌ای كه صرف فیلترینگ شده، صرف آموزش و ایجاد پایگاه‌های فرهنگی موازی و مناسب می‌شد كه جوانان خودشان انتخاب و مقایسه كنند و یا صرف توسعه‌ی تجارت الكترونیك و پول الكترونیك و كردیت كارت می‌شد... ای بابا چه می‌گوییم!؟ اینجا ایران است نه سویس!
حرف مقایسه شد. كاربران اینترنت ایران، اكنونِ ما را با چه چیز مقایسه كنند؟ سایت‌های اینترنتی دولتی 90%شان مزخرف‌ترین طراحی و مطالب را دارند. سری به آنها بزنید و یك‌یك‌شان را باز كنید تا از طراحی بسیاری از آنها حال‌تان به هم بخورد. مخصوصاً آنهایی كه دامنه ملی دات ایر هستند به كندی و جان‌فرسا بالا می‌آیند. بقیه هم سایت‌های مذهبی افراد است كه جوانان دین‌گریز را با تعصب‌ها و خرافه‌ها بیش‌تر از دین گریزان می‌كند. سرعت‌ها كند و بسیار پایین است. زمان زیادی از وقت و هزینه‌ی كاربران تلف می‌شود. شركت مخابرات و وزارت ارتباطات پاسخ‌گوی این همه اهانت به مشتریانش نیست چون تنها یك راه بیشتربه مخیله‌ی خام‌اندیش و نادان سیاست‌گزارانش نمی‌رسد: تحدید!
مثلاً كسی كه به استفاده و تحلیل اخبار نیاز دارد یا مثلاً محقق و پژوهشگری است وقتی می‌بیند بسیاری از سایت‌ها كه پورنو هم نیستند فیلتر شده‌اند، چه چیزی و چه متریالی در اختیار دارد كه بخواهد آن را با نداشته‌های كشورش مقایسه كند!؟
این خبط بزرگ فرهنگی در دستگاه سیاست‌گزاری ایران بارها تكرار شده و بارها نیز به مرور زمان مجبور شده‌اند بابت آن هزینه و امتیاز بیشتری بدهند. مردمی كه صدا و سیما آنها را اقناع نمی‌كرد و مردم گریزان از رادیو تلویزیون داخلی هنگامی كه داشتن یك دستگاه ویدیو یا فیلم از مصادیق محاربه تلقی می‌شد به تدریج در لاك خود فرو رفتند و قاچاق ویدیو كم كم گسترش یافت سپس با ظهور تكنولوژی‌های جدید رادیوتلویزیونی، میلیون‌ها آنتن بشقابی از پشت‌بام‌ها و بالكن‌ها سر درآورد.
مردمی كه برای تماشای یك سریال ملودرام درپیتی ژاپنی (سال‌های دور از خانه) خیابان‌ها را خلوت می‌كردند حالا به رسیورهای چندصدكاناله هم راضی نمی‌شوند. چون دیگر دنیا آن دنیای گذشته نیست و سیستم فرهنگی آن‌قدر «قبض» و تعصب نشان داد كه حالا هر چه صدا و سیما شیرین‌كاری می‌كند و به نسبت گذشته برنامه‌های بهتری می‌سازد، فایده‌ای ندارد.
در زمینه ارتباطات و اینترنت نیز كارتل دولتی شركت مخابرات نیز چهارچنگولی هر نوع امتیاز و قانون و مجاری تنفسی و ارتباطی را در قبضه گرفته، پس از وزارت نفت و صدا و سیما، یكی از امپراتوری‌های اقتصادی ایران است. یك امپراتوری كاپیتالیستی كه دقیقاً با استیلایی سرمایه‌دارانه از انرژی و مایه‌ی مشتریانش استفاده می‌كند و جز ریزه‌خواری حاضر نیست هیچ امتیازی به بخش خصوصی بدهد.
با این تفاصیل اگر قرار باشد آمریكا مثل شبكه‌های ماهواره‌ای كه سرمایه‌‌گذاری و برنامه‌ریزی نمود در زمینه‌ی اینترنت رایگان بی سیم هم سرمایه‌گذاری نماید (كه می‌تواند) اینترنت با ظهور تكنولوژی‌های بی‌سیم مبتنی بر امواج ماهواره‌ای در آینده و توسعه‌ی آن، در ایران دقیقاً شكل استفاده از كانال‌های تلویزیونی ماهواره‌ای به خود خواهد گرفت و استفاده‌ی زیرزمینی و مخفی از اینترنت (والبته رایگان‌تر!) بدون نیاز به اشتراك و بدون استفاده از خطوط تلفن و در سطح وسیع‌تر، كمر شركت پرمدعای مخابرات و وزارت ارتباطات با آن استراتژی‌های خام‌اندیشانه و بدون آینده‌نگری را در بخش اقتصادی‌شان خواهد شكست و تغییرات فرهنگی وسیع‌تری به دلیل ارتباطات دوجانبه در اینترنت (برخلاف ارتباط یكطرفه تلویزیون) به وقوع خواهد پیوست. اگر از این موضوع خوشحال یا ناراحت می‌شوید به منافع یا شخصیت هر فرد و نگرش او بستگی دارد. این پیش‌بینی نیست، واقعیت دارد. واقعیتی كه زمان آن لحظه به لحظه دارد نزدیك‌تر می‌شود.
--------------------------------------
Comments